دریاچه ارومیه به‌طور کامل خشک شد؛ خطر توفان گرد و غبار سلامت میلیون‌ها نفر را تهدید می‌کند

بر اساس این گزارش، دریاچه ارومیه که در بهار و زمستان گذشته به صورت فصلی و با حدود یک میلیارد متر مکعب آب آبگیری شده بود، در شهریور ماه سال جاری به‌طور کامل خشک شده است.

مهدی زارع استاد دانشگاه و رئیس شاخۀ زمین‌شناسی فرهنگستان علوم که پیش از این در برپایی نشستی برای بررسی وضعیت دریاچه ارومیه و احیای آن همکاری کرده است، در یادداشتی با عنوان «ضرورت احیای دریاچه ارومیه که خشک شد» در روزنامه اعتماد نوشت: «تصاویر جدید از دریاچه ارومیه نشان می‌دهد که تا ١٧ شهریور سال جاری بخش‌های شمالی و جنوبی دریاچه ارومیه خشک شده است که با پوشش نمکی سفید رنگی در تصاویر ماهواره‌ای دیده می‌شود».

پیش از این، دریاچۀ ارومیه برای نخستین بار در شهریور ماه سال گذشته تقریباَ به ‌طور کامل خشک شده بود.

بر اساس این گزارش، خشک شدن چشمگیر دریاچه ارومیه خطر توفان گرد و غبار را برای ۵ میلیون نفر از ساکنان حوضۀ این دریاچه تشدید کرده و باعث کاهش شدید فراوانی میگوهای آب نمک آرتمیا و فلامینگوها و فعالیت‌های کشاورزی و گردشگری شده است.

خشک شدن دریاچه ارومیه همچنین باعث ادغام چهار جزیره جنوبی با هم و تشکیل پل‌های خشکی شده است که زندگی پستانداران ساکن در جزیره‌های سابق  از جمله آهوی ایرانی و گوسفند وحشی ارمنی  را تهدید می‌کند.

مهدی زارع با بیان اینکه برنامه احیای دریاچه ارومیه در سال ۱٣٩۲ و در دولت اول روحانی آغاز شد، تأکید کرد: «موضوع احیای دریاچه ارومیه با برخی رویکردهای پوپولیستی و شعاری با پروژه‌هایی دنبال شده که بیشتر از جنس همان برنامه‌هایی هستند که به خشک شدن دریاچه ارومیه منجر شده‌اند».

وی عواملی همچون سوءمدیریت منابع آبی حوضه، اثرات تغییرات اقلیمی، استفادۀ غیرقانونی از آب، سدسازی، کاهش بارندگی، خشکسالی و نیز احداث بزرگراه «شهید کلانتری» را از جمله عوامل تشدید کنندۀ خشک شدن دریاچه ارومیه دانسته است.

به گفتۀ این کارشناس، بزرگراه شهید کلانتری که به طول ۱۲۵۰ متر از دریاچه ارومیه عبور می‌کند، بر شوری، تبخیر و اکوسیستم در بازوهای شمالی و جنوبی دریاچه اثر مخرب دارد.

وی همچنین تأکید کرد که بر اساس تحقیقات زمین‌شناسی، پر و خالی شدن دریاچۀ ارومیه از آب، بر افزایش لرزه‌خیزی این منطقه تأثیر داشته است به‌طوریکه وقوع دو زمین‌لرزه با بزرگای حدود ۶ ریشتر در سال ۱۳۹۸ در نزدیکی سلماس و سرو در استان آذربایجان غربی درست پس از پر شدن کامل دریاچه ارومیه و سپس وقوع توالی زمین‌لرزه‌های خوی در سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ در شمال دریاچه و همزمان با خشک شدن کامل آن، فرضیۀ تحریک زمین‌لرزه‌ها در اثر پر و خالی شدن دریاچه ارومیه را تأیید می‌کند.

RFI